Her Ramazan’da olduğu üzere kronik hastalığı olan birçok kişi oruç tutarken nelere dikkat etmeleri gerektiğini merak ediyor. Kronik hastalıklar şahıstan şahsa farklılık gösterdiği için, hastalığın çeşidine ve boyutuna nazaran şuurlu hareket etmek büyük ehemmiyet taşıyor. Oruç tutan bireyler için öğün sayısının ikiye düşmesi, sahur ve iftar ortasındaki müddette tertipli aralıklarla kesinlikle yaklaşık 2 litre su içilmesini gerektirirken, dikkat edilmesi gereken esas noktalardan birini de ilaç saatlerinin ayarlanması oluşturuyor. İşte, 11 ayın sultanı Ramazan’da bilhassa kalp, diyabet, hipertansiyon, böbrek ve mide rahatsızlığı olanlar için Acıbadem Sıhhat Grubu’ndan 5 Uzman ile kronik hastalıkları olanlara özel ‘Sağlıklı Ramazan’ rehberi hazırladık. Kronik hastalığı olanların sağlıklı bir Ramazan geçirmeleri için nelere dikkat etmeleri gerekiyor? İşte uzmanlardan yanıtlar…
KALP HASTALARI
Kalp hastalıkları çok geniş bir yelpazede karşımıza çıktığından, Ramazan’da kalp hastalarının oruç tutmasının, kişinin durumuna ve hastalığının seyrine nazaran kıymetlendirilmesi gerektiğini belirten Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Turfan kalp hastalarına şu tekliflerde bulunuyor:
- Günlük işlerini yapamayacak derecede ileri kalp yetmezliği, önemli ritim sorunu ya da tekrarlayan göğüs ağrıları olanlar, son 1,5 ay içinde kalp krizi ya da kalp cerrahisi geçirmiş hastalar, aort kapakta ileri derecede darlığı bulunanlar, sık idrar söktürücü ilaç kullananlar, denetimsiz hipertansiyon hastaları ve sık aralıklarla ilaç kullanması gereken hastaların oruç tutması hayati riske yol açabilir. Lakin bu kümelerin dışında kalan kalp hastaları tabiplerine danışarak oruç tutabilirler.
- Doktorun, sıhhat açısından risk görmediği hastaların tedavilerinin gözden geçirilmesi ve gerekirse değiştirilmesi kıymetlidir.
- Doktor günde tek sefer kullanılabilen uzun tesirli ilaçlar başlayabilir ya da ilaç saatlerini iftar ve sahura nazaran ayarlayabilir.
- Sahurda ve iftarda; uygun dengelenmiş bir besin çeşitliliği oluşturulmalı, kafeinli içecekler, yağlı yiyecekler, ağır işlenmiş yiyecekler ve yüksek glisemik karbonhidratlardan (rafine un yahut şeker, beyaz ekmek, beyaz pirinç) kaçınılmalıdır. Daha yavaş güç salınımı yapan karmaşık karbonhidratlar (arpa, buğday, irmik, darı, fasulye, mercimek vb) ve lif bakımından varlıklı besinler tercih edilmelidir. Yemek pişirirken zeytinyağı vb tekli doymamış yağlar kullanılmalıdır.
MİDE HASTALARI
Oruç tutmanın sıhhat açısından çok yararlı olduğunu lakin birtakım hastalıklarda önemli problemlere yol açabileceğinden öncelikle kesinlikle doktora görünmek gerektiğini belirten Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Atakan Yeşil, mide hastalığı olanlara şu tekliflerde bulunuyor:
- Reflü ve gastrit olanlar tabiplerine danışarak oruç tutabilir. Sistemli ilaç kullanmak zorunda olanlar ise tekrar hekimlerine danışarak ve doz ayarlaması yapılarak oruç tutabilir. Fakat ülser hastalığı olanlar oruç tutamaz.
- Mide rahatsızlıkları olan şahıslar tabibine danışarak sahurda antiasit kullanımını artırmalıdır. Bilhassa reflü ve gastriti olanlar yemek yedikten en az iki saat sonra yatmalıdır.
- İftar ve sahurda tüketilen besinlere çok dikkat edilmelidir. Ağır ve yağlı yiyeceklerden, aşırı karbonhidrat tüketiminden kaçınılmalı, mümkün olduğunca protein yüklü beslenilmelidir. Salata ve zerzevat tüketimi artırılmalı, tatlı tüketimi sonlandırılmalı, çoka kaçmadan mevsim meyveleri tüketilmelidir.
- İftar ve sahur ortasında tertipli ve istikrarlı formda kesinlikle bol su içilmeli, bedenin kaybettiği sıvı kesinlikle yerine konulmalıdır.
BÖBREK HASTALARI
Ramazan’da bilhassa sıvı alımına çok dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Üroloji Uzmanı Dr. Bülent Özbilek böbrek hastalarına şu tekliflerde bulunuyor;
- Böbrek işlevlerinizde kasvet yoksa ve komplikasyonlarınız denetim altındaysa hekiminizle yapacağınız kıymetlendirme sonrası uygun tedbirleri alarak oruç tutmanız mümkündür. Fakat ileri evre kronik böbrek hastalığı, tekrarlayan üriner sistem taş hastalığı/enfeksiyonları olanların oruç tutmaları önerilmemektedir.
- İlaç kullananların ilaç dozlarını ve kullanım formunu kesinlikle tabibi ile planlayarak tedavilerine devam etmeleri gerekir.
- Yeterli ve istikrarlı beslenmeye, sahura kesinlikle kalkmaya ve iftardan sahura dek istikrarlı formda 2 litre su içmeye çok itina gösterilmelidir. Kâfi sıvı tüketimi böbrek işlevlerini korur, böbrek taşı oluşumunu pürüzler. Ayrıyeten üriner sistem enfeksiyonlarına ve kabızlığa karşı da sıvı alımının kâfi olması gerekmektedir.
- Özellikle fazla aktivite ve sıcak ortam sıvı kaybına neden olarak böbrek hasarına yol açabileceğinden ötürü gün içerisinde, oruçlu iken sıvı kaybını engellemek için günlük aktivite ve ortam sıcaklığı konusunda dikkatli olunmalıdır.
HİPERTANSİYON HASTALARI
İftarda ve sahurda tüketilen tuzlu ve ağır tatlı yiyeceklerin hipertansiyon ataklarına yol açabileceğini belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ömer Hersek, hipertansiyon hastalarının Ramazan’da oruç tutarken dikkat etmeleri gerekenleri şöyle özetliyor;
- Oruç tutacak hipertansiyon hastalarının öncelikle hekimine istişaresi gerekir. Zira ‘hastalık yoktur, hasta vardır’ yani her hastayı kendi sıhhat durumuna nazaran kıymetlendirmek gerekir.
- Hipertansiyon ilacı kullanımında da Ramazan’a özel bir düzenleme gerekebileceğinden, mevcut ilaçlarının zamanlaması kesinlikle doktor kontrolünde ayarlanmalıdır.
- Sahura kesinlikle kalkılmalı, yüksek protein ve kompleks karbonhidrat içeren, az tuzlu ve düşük yağlı besinler tüketilmelidir. İftarda da sindirimi kolay ve hafif besinler tercih edilmeli, çok tuzdan kaçınılmalıdır. Çay ve kahve tüketiminde dikkatli olunmalıdır.
- Düzenli kan basıncı takibi yapılmalı, hareketsizlikten ve çok soğuk/aşırı sıcak ortamlardan uzak durulmalıdır.
DİYABET HASTALARI
Oruç tutmaya karar veren her diyabet hastasının kesinlikle doktora muayene olması gerektiğini belirten Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Savaş Karataş, diyabet hastalarına şu tekliflerde bulunuyor;
- İlerlememiş, komplikasyonsuz tip 2 diyabeti olanlar, yalnızca ilaç tedavisi alıp (sülfonilüre ve SGLT-2 inhibitörü kullananlar hariç) kan şekeri sistemli seyredenler tabipleri uygun görürse oruç tutabilirler. Sülfonilüre ya da SGLT-2 inhibitörü kullananlarsa doktor önerisiyle ilaç kesilmesi ya da daha düşük dozda iftarda verilmesi kelam konusu olmak şartıyla oruç tutabilirler. Lakin Tip 1 diyabet hastaları, birden fazla insülin kullananlar, çok kan şekeri düşüklüğü yapabilecek ilaç kullananlar, diyabet komplikasyonları bariz ya da diyabetik hudut tutulumu ağır olanlar, evre 3 ve üzerinde kronik böbrek yetmezliği hastaları ile son 3 ayda kan şekeri düşme hikayesi olanların oruç tutmaları hayati riske neden olabilir.
- Oruç tutan diyabet hastalarının günde en az 2 litre sıvı tüketmesi, şekerli içecek ya da meyve suyundan kaçınması gerekir.
- Sahur atlanmamalı ve muhtemel en geç saatte yapılmalı, yağlı ve şekerli yiyeceklerden kaçınılmalı, yüksek lif içerikli, düşük glisemik indeksli besinler tüketilmelidir. İftarda yağlı ve şekerli yiyeceklerden sakınılmalı, ızgara ya da haşlanmış yiyecekler ya da zeytinyağlılar tercih edilmelidir.
- Gün içerisinde şeker düşüklüğü ya da yüksekliği açısından tüm belirtilerin ne olduğu bilinmeli, ilaç saatlerinin doktor teklifiyle düzenlenmesine ihtimam gösterilmelidir. Ani şeker düşmesine karşı bireylerin yanlarında glukoz tableti ve şeker ölçüm aygıtı bulundurması gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
